Η σοκολάτα κατέχει επάξια την πρώτη θέση στην κατηγορία επιδορπίων. Αυτό δεν είναι ένα trend της εποχής αφού μπορεί να χρονολογηθεί μέχρι 4000 χρόνια πίσω. Το δέντρο κακάο, που είναι το κύριο συστατικό της σοκολάτας, προέρχεται από την Κεντρική Αμερική, όπου τα κακάο δέντρα Theobroma αναπτύχθηκαν στο τροπικό κλίμα περίπου το 2000 π.Χ
Η σοκολάτα έχει ως κύριο συστατικό τους σπόρους του κακάο, οι οποίοι υπόκεινται μια διαδικασία για να μπορούν να γίνουν προϊόν για την παρασκευή της σοκολάτας. Μέσω της ζύμωσης, ξήρανσης και ψησίματος ο σπόρος διαχωρίζει το κέλυφος του και της νιφάδες κακάο.
Στην συνέχεια οι νιφάδες αλέθονται μέσα σε ένα υγρό και διαχωρίζονται από το λιπαρό τμήμα του κακάου που ονομάζεται βούτυρο κακάο και το υγρό σοκολάτας που στην συνέχεια στερεοποιείται και γίνεται σοκολάτα. Το κέλυφος του σπόρου αλέθεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σκόνη κακάο στην ζαχαροπλαστική ή στην παρασκευή αφεψημάτων.
Υπάρχουν 3 είδη σοκολάτας η λευκή, η γάλακτος και η μαύρη. Οι διαφορές των τριών είναι κυρίως στην σύστασή τους. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει 50-90% κακάο, βούτυρο κακάο και ζάχαρη. Η σοκολάτα γάλακτος 10-50% κακάο, βούτυρο κακάο, γάλα και ζάχαρη ενώ η λευκή δεν περιέχει κακάο αλλά παρασκευάζεται από βούτυρο κακάο, ζάχαρη και γάλα. Υπάρχουν και κατώτερης ποιότητα σοκολάτες όπου μπορεί να περιέχουν βούτυρο, φυτικά έλαια και τεχνητά χρώματα ή αρώματα.
Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι όσο περισσότερο κακάο περιέχει μια σοκολάτα τόσο λιγότερη ζάχαρη θα χρειαστεί να παρασκευαστεί δίνοντας της περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Αυτό όμως σημαίνει ότι η πικρή γεύση του κακάο θα είναι εντονότερη.
Το θερμιδικό περιεχόμενο της μαύρης σοκολάτας με την σοκολάτα γάλακτος είναι περίπου το ίδιο απλά διαφέρουν στα θρεπτικά συστατικά τους. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει περισσότερο λίπος, φυτικές ίνες, κάλιο, σίδηρο, μαγνήσιο και καφεΐνη, ενώ η σοκολάτα γάλακτος υπερτερεί στην περιεκτικότητα ασβεστίου, νατρίου, βιταμίνης Α και χοληστερόλης. Οι θερμίδες 40 γραμμαρίων μαύρης σοκολάτας είναι 240 θερμίδες (14 g λίπος, 3g πρωτεΐνης, 25g υδατάνθρακες) ενώ της σοκολάτας γάλακτος 250 θερμίδες (17g λίπος, 4g πρωτεΐνης, 20g υδατάνθρακες).
Παρόλα αυτά δεν είναι τυχαίο που η μαύρη σοκολάτα ονομάζεται και σοκολάτα υγείας. Μελέτες έδειξαν ότι δρά ως αντιοξειδωτικό, αντικαρκινικό, αντιμικροβιακό και αντιβακτηριακό. Επιπλέον χαρακτηρίζεται και ως νευρο-προστατευτικός παράγοντας. Φαίνεται να έχει προστατεύει τη καρδιαγγειακή υγεία, μειώνει την πίεση του αίματος και να προστατεύει τον οργανισμό από την οξείδωση λιπιδίων. Επιπλέον η υψηλή περιεκτικότητα καφεΐνης και κατεχινών βοηθά στην αύξηση της καύσης θερμίδων υπό της κατάλληλες συνθήκες αυξάνοντας την θερμογένεση στον φαιό λιπώδη ιστό.
Ο κύριος λόγος των ευεργετικών ιδιοτήτων είναι οι πολυφαινόλες που περιέχονται στο κακάο και συγκεκριμένα οι φλαβανόλες. Οι φλαβανόλες συνεισφέρουν στη μείωση της υπεροξείδωσης των λιπιδίων. Δρούν κυρίως ως αντιοξειδωτικό στον οργανισμό μειώνοντας έτσι τους κινδύνους για καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιπλέον οι φλαβανόλες φαίνεται να υποστηρίζουν την παραγωγή του νιτρικού οξειδίου στο ενδοθήλιο, το οποίο βοηθά στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων και στη βελτίωση της ροής του αίματος, μειώνοντας έτσι την πίεση του αίματος.
Παρά τα σημαντικά οφέλη της μαύρης σοκολάτας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες. Η κατανάλωση της πρέπει να γίνεται με μέτρο για να αποφύγουμε τυχόν αύξηση βάρους. Επιπλέον η ποσότητα λιπαρών που προέρχονται από το βούτυρο κακάο είναι κορεσμένα λιπαρά τα οποία μπορούν να δράσουν αρνητικά και να επηρεάσουν τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα.
Η κατανάλωση 20 γρ. μαύρης σοκολάτας υψηλής περιεκτικότητας σε κακάο κάθε 3 ημέρες, στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής, φαίνεται να είναι δρα ευεργετικά στην υγεία του οργανισμού.